مطالعه هواویزهای جو زنجان با استفاده از داده های ایستگاه زمینی و مقایسه آن با داده های بدست آمده از روش سنجش از راه دور

امروزه آلودگی هوای مناطق شهری به یک معضل اجتماعی در مجامع بشری تبدیل شده و بنابراین وسایل و ابزارهای متنوعی برای اندازه گیری آلاینده ها مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله ی این وسایل دستگاه اندازه گیری ذرات معلق در محل و دستگاه های سنجش از دور زمین پایه است. ضمن اینکه برای تحلیل درست از طوفان های غباری از داده های هواشناسی و نقشه های تحلیل هواشناسی هم استفاده می گردد. در این پایان نامه ابتدا به بررسی طوفان های گردوغبار با استفاده از داده های زمینی می پردازیم و سپس از طریق ارتباط آن با سامانه های هواشناسی و جریان های جت، سعی شده که ارتباط بین پارامترهای مختلف جوی و گردوغبار به دست آید. در ادامه کار همبستگی بین عمق اپتیکی هواویزها و چگالی ذرات معلق با قطر 10 میکرون یا کمتر برای جو زنجان در بازه زمانی 2010 تا 2012 میلادی بررسی شده است. داده های عمق اپتیکی از دستگاه شیدسنج خورشیدی مستقر در دانشکده ی فیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان و داده های ذرات معلق از سازمان محیط زیست شهر زنجان دریافت شده است. شیدسنج خورشیدی نوعی تابش سنج سنجش از دور زمین-پایه است که شدت نور مستقیم رسیده از خورشید و پراکنده از آسمان را در طول موج های معین و با میدان دید باریک ثبت می کند. با استفاده از اندازه گیری های شیدسنج خورشیدی می توان ویژگی های فیزیکی و اپتیکی هواویزها از جمله عمق اپتیکی هواویزها را بدست آورد. عمق اپتیکی هواویزها معیاری از مقدار هواویزهای موجود در جو است. هرچند در نتایج اندازه گیری های دو دستگاه شیدسنج و ذرات معلق در چند روز ناهم خوانی هایی دیده می شود؛ اما در بیشتر روزها هم خوانی خوبی بین داده های ایستگاه زمینی و داده های شیدسنج خورشیدی با ضریب همبستگی 84/0 برای فصل تابستان و ضریب همبستگی 46/0 برای فصل زمستان مشاهده شده است. بنابراین دستگاه شیدسنج خورشیدی را می توان مکمل مناسبی برای دستگاه های مستقر در ایستگاه های زمینی در مناطق دوردست و غیر شهری که امکان اندازه گیری زمینی وجود ندارد؛ در نظر گرفت. در واقع به نوعی صحت سنجی داده های سنجش از دور را به این طریق انجام می دهیم. همچنین به منظور پیش بینی احتمال وقوع روزهای غباری از روش زنجیره ی مارکوف استفاده کردیم. با توجه به نتیجه ی این روش احتمال وقوع روزهای غباری و روزهای سالم در بلند مدت به ترتیب 6 درصد و 94 درصد برآورد شد.